Plav / Gusinje – Povodom obilježavanja stogodišnjice od zločina i nasilnog pokrštavanja Plavljana i Gusinjana 1912.-1913. godine ,u dvije sesije, u Plavu i u Gusinju, 9. marta, održan je okrugli sto pod nazivom “Vakat zuluma”. Cilj ovog naučnog razmatranja bio je objektivno tretiranje spomenutih događaja, odnosno, kako se moglo čuti od učesnika, kako i zašto je izvršen ovaj zločin.
U pozdravnoj riječi predsjednik Opštine Plav i predsjednik Organizacionog odbora, Orhan Šahmanović, kazao je da se naučnim razmatranjem stavlja brana raznim kvazinaučnim, tendecioznim i dnevnopolitičkim pričama koje se odnose na događaje od prije sto godina, kada su u Plavu, stradali Bošnjaci i Albanci.
-Otvaranje ove teme neće uticati na međusobne odnose građana koji žive na tom području. Naprotiv, pomoći će da shvatimo da suočavanje sa prošlošću, ma kakva ona bila, osigurava budućnost kakvu želimo, suživot, razumijevanje, jedinstvo i zajedništvo, međusobno povjernje i odgovornost za sudbinu svih nas kazao je Šahmanović.
Akademik Rusmir Mahmutćehajić smatra da se sudbina tadašnjih stradalnika itekako tiče sadašnjih generacija, koje moraju iznositi istinu o tim događajima koja je jedina pravda za njih, jer se izvršioci zločina više ne mogu izvesti pred lice pravde.
Istoričar i jedan od organizatora, akademik Šerbo Rastoder, ocijenio je da će odgovore na mnoga pitanja iz tog vremena dati proces koji je započeo naučnim skupom u Plavu.
Prof. dr Novak Kilibarda motive za događaje 1912.-1913. godine vidi u velikim literalnim djelima tog doba, posebno Gorskom vijencu.
Okrugli sto “Vakat zuluma” održan je pod pokroviteljstvom Islamske zajednice u Crnoj Gori, Opštine Plav i IC Almanah. Istim povodom, nekoliko dana ranije klanjana je dženaza žrtvama ovih zločina.
Veoma posjećenom naučnom skupu prisustvovao je reis Islamske zajednice Rifat Fejzić, potpredsjednik Skupštine Crne Gore, Suljo Mustafić, ambasadori Republike Turske i Bosne i Hercegovine, Mehmet Niyaz Tanilir i Izmir Talić, i brojne ličnosti iz javnog života.
M. Demirović
PLAV
–Orhan Šahmanović, predsjednik Organizacionog odbora
Pozdravna riječ
–Šerbo Rastoder, predsjednik Naučnog odbora, akademik DANU, BANU i CANU
Recepcija balkanskih ratova- sto godina kasnije
-Akademik Rusmir Mahmutćehajić,
Teološki i filozofski vidici praštanja: Uz stotu godišnjicu nasilnog pokrštavanja plavskih i gusinjskih muslimana
-Dr. Bulent OZDEMIR
Karadag HukumetVnin Musluman Nufus Uzerindeki Politikasi /Politika crnogorske vlade nad muslimanskim življem
-Prof. dr. Novak Kilibarda
Njegoš i zločini nad muslimanima
-Dr. Šemsudin H.Hadrović
Generator genocida Gorski vijenac – Istraga Poturica (posljedice i razlozi za “novo čitanje”)
–Stevo Vučinić
Pokrštavanje akt krivovjerja
–Borislav Boro Cimeša
O smislu pokrštavanja muslimana
-Prof. dr. Azem Kožar
Recepcija balkanskih ratova u Bosni i Hercegovini
-Yrd. Doc. Dr. Eftal Irkicatal
Gusine ve Plav Halkinin Arazileri Meseles /Pitanje posjeda stanovništva Gusinja i Plava
–Jasmina Rastoder
Pokrštavanje katolika i afera „Palić”
–Džemo Redžematović
Zločini spomenuti u Kur'anu sa posebnim osvrtom o prozelitizmu u Plavu/Previja
-Yrd. Doc. Dr. Ugur OZCAN
Jezero Tepesi Sorunu ve Irjanice Hadisesi / Dogadjaji na Jezerskom vrhu i Ržanici
GUSINJE
-Mr. Novak Adžić
Međunarodno pravo i konvencije u vrijeme masovnog nasilnog pokrštavanja muslimana u plavo-gusinjskoj oblasti
-Okutman Abidin TEMIZER ve Prof. Dr. Šalim COHCE
Osmanli DevletVnin Gusine ve Plav'da Yaptigi Imar Faaliyetleri / Administrativno-teritorijalno uredjenje osmanske države u Gusinju i Plavu
-Mr. Hamdija Šarkinović,
Organizacija vlasti u plavo-gusinjskom kraju 1912/3.
-Doc. Dr. Zafer GOLEN,
Gusine ve Plav'in Idari Yapisi ve Nufusu /Administracija i stanovništvo Gusinja i Plava
-Doc. Dr. Hasan BABACAN
Gusine ve Plav'in Karadag'a Terki Meseles i / Dogadjaji prilikom pripajanja Gusinja i Plava Crnoj Gori
-Mr. Ivan Tepavčević
Crnogorska granica prema plavo-gusinjskom kraju
-Mr. Marijan Premović
Vasojevići prema Plavu i Gusinju
-Doc.dr. Draško Došljak
Zločini u literaturi, (Radovan Zogović i Zuvdija Hodžić)
-Doc. Dr. Mustafa COLAK
Gusinje ve Plav Muhacirlerinin Gocu ve Iskanlari / Putevi muhadžira Plava i Gusinja
–Rizah Gruda
Gusinjski muhadžeri na putu bez povratka ka Turskoj (1912-1934)
-Doc. Dr. Redžep Skrijelj
Strah od agresije kršćanskog prozelitizma kao uzrok iseljavanja plavsko-gusinjskog kraja (1913-1970)
-Mr. Sait Sabotić
Crnogorska istoriografija i balkanski ratovi
-Doc. Dr. Osman KOSE
Gusine ve Plav'dan Yapilan Goclerin Nedenleri /Razlozi iseljavanja stanovništva Gusinja i Plava
–Saša Samardžić
Crnogorski državni simboli 1912/3
–Mustafa Canka
Zločini u albanskoj istoriografiji
–Afrim Sijerina
Albanska istoriografija i balkanski rat
–Džemo Hot
Dijaspora i zločini u domovini