Džamija Hassan II – Casablanca
Džamija Hassan II (Grande Mosquee Hassan II, المسجد الحسان الثاني ) je džamija u Casablanci, Maroko. Najveća je džamija u Maroku i u Africi, a peta po veličini u svijetu. Njen minaret, napravljen u andaluzijskom stilu, najveći je (religijski objekt) u svijetu i iznosi 210 metara (689 stopa). Na vrhu ima svjetionik i džamur (alem) sa tri bakrene jabuke. Na samom vrhu munare postavljen je laser koji baca svjetlost u dužini od 30 km prema Mekki, pokazujući na taj način vjernicima pravac kible. Munara je pri vrhu ukrašena zelidž mozaikom bijele i zelene boje koje simbolizuju mir i život. Unutar munare ugrađen je lift koji može podići 12 osoba do vrha munare za manje od jednog minuta. Džamija je sagrađena na rtu i gleda na Atlantski okean. Morsko dno se može vidjeti kroz stakleni pod dvorane. Zidovi su napravljeni od ručno izrađenih mramora a krov je pokretan. Maksimalno 105.000 vjernika se može okupiti na namaz: 25.000 unutar a 80.000 u džamijskom haremu. Ali, za vrijeme ramazana dođe i viši broj džematlija. Izgradnja džamije je započeta 1987., a završena 30. avgusta 1993. godine (11. Rebiu-l-evvela 1414.).
Arhitektura i oprema
Džamija Hassana II bez sumnje označava kontinuitet modrne umjetnosti i nosi znak inovacije, ne samo zbog tehničkih karakteristika, već i zbog plodnog istraživanja novih estetskih mogućnosti. Dimenzije zgrade su 200 metara (660 stopa) u dužini i 100 metara (330 stopa) u širini. Sve vrste materijala, granit, gips, mermer, drva i drugi materijali koji su se koristili tokom izgradnje, dobavljani su iz cijelog Maroka, s izuzetkom nekih italijanskih bijelih granitnih stubova i 56 kristalnih lustera. Šest hiljada tradicionalnih marokanskih zzanatlija radisli su pet godina da bi napravili mnoštvo lijepih mozaika, kamneih i mramornih podova i stubova, izvajanih malter-lajsni, te rezbarenih i obojanih drvenih plafona. Vanjske površine džamije su od titanijuma, brozne i granitnih završetaka. Ukrašene su sa blijedo plavim mermerom i zelidž mozaikom. Posebna karakteristika ove džamije je to što su sve njene strukture izrađene od armiranog cementnog betona i što svi ukrasi pripadaju tadicionalnom marokanskom dizajnu. Radovi su podrazumijevali angažiranje 35.000 rdnika i rad od preko 50.000 sati.
Poznate arhitektonske karakteristike uključuju upadljive stubove, poktovične lukove i bezbrojno uljepšavanje mukarnas stilovima. Kupola, lukovi i zidovi daju veličanstven ambijen džamiji. Prvoklasni zvučni sistem je diskretno skriven. Abdesthana i veliki javni hamam smješteni su u podrumu sa posebnim ulazom. Tadellakt tehnika, (tj. materisanje malterom koji je izmiješan sa žumancetom i crnim sapunom) korištena je u izradi zidova hamama.
Kompleks džamije Hassana II u Casablanci se smatra revitalizacijom i obnovom andaluzijske arhitekture. Svoju ljepotu i grandioznost crpi iz džamije Karevijin u Fesu koja je stara preko hiljadu godina, kao što sa dobom nosi stil savema-munare Hassana II u Rabatu, te savmea-munare al-Kutubijje u Marakešu, Hiralde u Sevilji koje su izgrađene za vrijeme vladavine al-Muvehidunskog sultana Ja'kuba el-Mensura.
Geografski položaj džamije
Džamija se nalazi na bulevaru Sidi Mohammed Ben Abdallah u Casablanci. Kompleks ima površinu od 9 hektara (22 rala zemlje) smješten između luke i svjetionika Hank. Od najbliže željezničke u Casa Port do džamije se može pješke stići za dvadesetak minuta. Bulevar sa deset traka i trgovačkim avenijama završava se na južnoj fasadi džamije i proteže do vrata palače Oued el-Makhazine u središtu grada.
Džamija se uzdiže iznad Atlantskog okeana. Izgrađena je dijelom na kopnu, a dijelom preko okeana. Ova lokacija je omogućena stvaranjem platforme koja je povezaa sa prirodnim stijenama mora na kojem je ranije bio smješten bazen. Dva velika valobrana su sagrađena kako bi zaštitili džamiju od erozivnog djelovanja valova koji mogu biti i do 10 metara (33 stope) u visinu. Tokom izgradnje moralo se podići pristanište dugačko 800 metara (2.600 stopa) radi zaštite temeljnih stubovaod mora. Njegova korist odnosu na okolinu jeste što neutraćiše buku i zagađenje, a prima i svjež povjetarac s mora. Pored džamije u tom području postoje i druge građevine poput velike biblioteke, za koju se može reći da je najopsežnija u islamskom svijetu. Fontane u dvorištu su dobro uređene. Vrt oo džamije je dobro prekriven i popularno je mjesto za porodični piknik. Tradicionalno dizajnirana medresa zauzima površinu do 4.840 kvdratnih metara (52.100 kvadratnih stopa), uključujući podrum. Dva sprata u visinu su izgrađena u poukružnom obliku, s podudarnim zidom u pravcu kible (mihrab).
Historijat
Historijski kontekst džamije započet je 1961. sa smrću kralja Muhammeda V. Tada je kralj Hassan II zatražio najbolje zanatlije u zemlji da sprovedu plan za izgradnjumauzoleja u čast preminulog kralja; to je trebalo „odražavati zanos i poštovanje koje je ovaj slavni čovjek uživao“. Za vrijeme proslave njegovog rođendana 1980. Godine, Hassan II je vrlo jasno iskazao svje namjere za stvaranjem jedinstvenog spomenika u Casablanci, navodeći:
Želim da darujem Casablancu s velikom, lijepom zgradom kojom se svi možemo uvijek poonositi. Želim izzgraditi ovu džamiju na vodi, jer je Božije prijestolje na vodi. Vjernici koji tamo budu išli da slave Stvoritelja na čvrstom tlu, mogu to isto raditi posmatrajući Božija nebesa i okean.
Kralj Hassan II je naredio da građđevina bude najambicioznija građevinska struktura ikada izgrađena u Maroku. Ona je dizajnirana od strane francuskog arhitekte Michela Pinseau koji je živio i radio u Maroku.
Izgradnja ej započeta 12. Jula 1986. A radovi su trajali sedam godina. Izgradnja je trebala biti dovršena 1989. na šezdeseti rođendan kralja Hassana II. Tokom najintenzivnijeg razdoblja izgradnje 1400 ljudi je radilo tokom dana, a 1100 tokom novći. 10.000 umjetnika i zanatlija su sudjelovali u izgradnjji i uljepšavanju džamije. Međutim, i pored toga, zgrada nije dovršena na vrijeme što je dovelo do odgađanja inauguracije. Formalno otvaranje džamie je kasnije određeno uoči mevluda 11. Rebiu-l-evvela 1414. H. Što odgovara 30. Avgustu 1993. Godine. Cio događaj je bio posvećen suverenu Maroka.
Finansiranje
Troškovi izgradnje ove džamije procjenjuju se na oko 585 miliona eura, što je bila tema rasprave u Maroku, u zemlji koja ima niže srednji koeficijent BDP. Dok je kralj Hassan II želio izgraditi džamiju koja bi po veličini, nakon Mesdžidu-l-Harama u Mekki, bila najveća džamija, Vladi su nedostajala sredstva za tako veliki projekat. Veliki dio finansiranja je bio posredstvom janvih donacija. Dvanaest miliona ljudi je doniralo novac i svaki donator je primio potvrdu za svoju donaciju. Minimalni doprinos je iznosio 5,00 dirhema (0,50 eura). Osim javnih donacija i onih iz poslovnih kompanija te arapskih zemalja (Kuvajta i Saudijske Arabije), zapadne zemlje su davale građevinske kredite.
Džemo Redžematović