Na sjeveroistoku Crne Gore, u Gusinju, nalazi se Vezirova džamija, jedan od najstarijih spomenika islamske monomentalne kulture. Ova džamija, koja je najstarija u Gusinju, poznata je i kao mjesto gdje se čuvaju kamenčići iz rijeke Grnčar, na kojima se 1933. godine učila dova za kišu, u vremenu kada je ovaj kraj pogodila nezapamćena suša.
Vezirova džamija je dobila ime po skadarskom veziru Bušatliću. Sagrađena je u 18. vijeku, iako neki podaci govore da je sagrađena i stotinu godina ranije. Nalazi se u centru Gusinja i centralna je džamija ovoga grada, piše agencija Anadolija.
Vezirova džamija ima sve karakteristike orijentalnog građevinarstva 18. vijeka sa izraženim duborezanim radovima u drvetu. Građena je od lomljenog kamena i krečnog maltera. Posebnu spomeničku vrijednost predstavlja soferluk sa djelovima u duborezu, kao i enterijer koji je poslije više sanacija ostao autentičan. Minaret je od drveta i završava se otvorenom, kružnom galerijom. Džamija je u više navrata renovirana, temeljito 1873, 1966. i posljednji put 1994. godine sredstvima Gusinjana koji žive i rade u Americi.
U džamiji je ekipu agencije Anadolije dočekao imam Rešad ef. Dautović, ističući da mu je zadovoljstvo što je imam u džamiji koja ima tradiciju i u kojoj su službovali mnogi poznati imami ovog kraja.
“Nalazimo se u Vezirovoj džamiji, jednoj od starijih džamija u Crnoj Gori i prema istorijskim podacima, najstarijoj u Gusinju. Istorijski podaci govore da je ona sagrađena 1745. godine. To je jedan podatak, dok drugi podatak glasi da je sagrađena 1765. godine. Ima podatak i da je ona sagrađena stotinu godina ranije. Naš profesor odavde, Rizah Gruda, koji je imao priliku da uđe u arhive u Istanbulu kaže da je našao podatak i spominje ga u jednoj od svojih knjiga da je ova džamija sagrađena 1645. godine“, kaže Dautović.
Simbol Gusinja
Džamija je veoma prostrana i može da primi više stotina vjernika. Prostor ispred nje je takođe veoma funkcionalan. Tu se nalazi šadrvan, a takođe se ispred ove džamije klanjaju dženaze.
“Pravljena je u onom stilu za vrijeme Osmanlija, ima soferluke koji su ranije bili otvoreni i bili su korišteni za musafire koji ne stignu da obave molitvu u džematu. Onda taj dio džamije bude otvoren i tamo se može obaviti namaz. Unutra je jako lijepo iskorišten prostor, a ima dosta mjesta za muškarce i za žene. Tu njenu ljepotu čini funkcionalnost i taj jednostavni stil, u osnovi kakva i treba da bude džamija da bi ispunjavala onu svoju svrhu zbog koje se i gradi” kaže Dautović.
Ističe da ono što je zanimljivo, jeste da od tada kako je sagrađena, ima autentično sačuvan mimber, na kome imam drži hutbu ili govor svome džematu. Sačuvani su, navodi, i stubovi kao i duborez na vratima.
“Njena specifičnost jeste da je kroz vjekove bila centralna džamija u Gusinju i sve bitne vjerske aktivnosti su se dešavale u njoj. Kroz vjekove je postala simbol Gusinja, kada je u pitanju vjerski, ali slobodno možemo reći i kulturni i obrazovni programi koji su se dešavali u ovoj džamiji“, ističe Dautović.
Kamenčići na kojima su izgovarane molitvene riječi
Na ulazu u džamiju, s desne strane nalaze se sačuvani kamenčići, koji imaju istorijsku i religioznu vrijednost. Naime, za vrijeme velike suše koja je pogodila Gusinje 1933. godine, učena je dova za kišu, pored obale rijeke Grnčar. Kamenčići na kojima su izgovarane molitvene riječi, danas se čuvaju u ovoj džamiji.
“Najpoznatiji događaj koji je vezan za ovu džamiju, a posredstvom kojeg mi imamo kamenčiće koje čuvamo u džamiji, jeste onaj kada je učena dova za kišu. Spominje se da je u vrijeme hafiza Mehmeda Laličića, dok je on bio na dužnosti u ovoj džamiji, u Gusinju više puta bila suša. Navodi se da je 1917. godine bila velika suša i prijetila je opasnost da uništi svu ljetinu i da ljudi ostanu bez stočne hrane”, priča Dautović.
Ističe da prema kazivanju čovjeka koji je bio jedan od imama u ovoj džamiji, a koji je učestvovao u tom događaju, a riječ je o efendiji Šefketu Bekteševiću, koji je najbolje razumio taj događaj, jer je čovjek iz struke.
“Kada je bila velika suša te 1917. godine pravoslavni pop Šekularac je sa svojim vjernicima učio molitvu za kišu, ali kiša nije pala. Kažu da se kasnije promijenilo vrijeme, ali je bilo veoma teško“, kaže imam Dautović.
Molitva za kišu
Slična situacija, navodi, se ponovila i 1933. godine. Tada je i hafiz Mehmed Laličić sa svojim vjernicima učio dovu za kišu.
“Druga suša, koja je bila još žešća desila se te 1933. godine i opet je pop Šekularac sa svojim vjernicima obavio molitvu za kišu, ali nije bilo kiše. Onda su vjernici, džematlije tražile od hafiza Mehmeda Laličića da on obavi dovu za kišu, ali je on to odbijao. Zbog pritiska i situacije u kojoj su se našli u Gusinju, bila je velika suša i više nije moglo da se izdrži. Onda je jednog petka na džuma namazu kazao da će se narednog petka klanjati namaz i učiti dova za kišu. Tražio je da svi dovedu djecu, a da ne dovode žene”, kaže Dautović.
Priča kako su izašli na Begluk, pored rijeke Grnčar i kaže se da je hafiz Laličić podijelio džemat u 70 grupa, po deset džematlija.
“Od svih njih je tražio da sakupe kamenčiće, koji su sačuvani i na njima da po hiljadu puta kažu estagfirulah, što znači Bože oprosti mi i po hiljadu salavata, koji se uče u teškim situacijama, da nas Allah dž.s. izvadi iz problema u kojima se nalazimo. Onda je tražio da se ti kamenčići skupe na jedno mjesto nakon što to završe i onda su pristupili učenju dove. Kaže se da je svoj mantil okrenuo s druge strane, prišao na obalu Grnčara i podigao ruke da uči dovu, ali ne onako kako se tradicionalno uči dova, dlanovima prema gore, već je okrenuo dlanove dolje. To je vjerski propis, a ljudi su se čudili zašto tako radi. Dova za kišu je vrlo česta pojava, ne dešava se često”, ističe Dautović.
Navodi da imam Šefket Bektešević, koji je prenio taj događaj, jer je bio svjedok, kaže da je bilo vedro.
“Samo što je počeo hafiz učiti dovu sa svojim džematom, odjednom je navalila jaka kiša, koja je padala oko sat vremena. Ali čim je navalila tako jaka kiša, koja je bila vruća, kaže se da su se ljudi uplašili i da su se razbježali. Na kraju, dovu su završili samo hafiz Laličić i imam Bektešević“, priča efendija Dautović, pokazujući kamenčiće koji se i danas čuvaju, 85 godina nakon tog događaja.
Nakon tog događaja, kako ističe Dautović, od ostalih vjerskih zajednica, posebna počast ukazana je za hafiza Mehmeda Laličića.
“Ovaj događaj je ostavio nama kamenčiće koje mi čuvamo, na kojima su oni tada zikrili ovdje u džamiji i ovo je priča koju svi Gusinjani znaju. Ono što je zanimljivo jeste da u Gusinju, kada su bile državne proslave, na čelu stola je sjedio pop Đorđe Šekularac. S njegove desne strane je bio fratar, a s lijeve hafiz Mehmed Laličić. Nakon ovog događaja, pop Šekularac je ustupio čelno mjesto Mehmedu Laličiću. To je priča koja čini posebnom ovu džamiju, po kojoj je svi Gusinjani znaju i rado to spominju“, ističe Dautović.
Gusinje je i dan danas mjesto gdje u skladu i suživotu žive pripadnici islama, pravoslavlja i katoličanstva.
Izvor: cdm.me