Pljevlja – Zašto je remek djelo islamskog rukopisa nedostupno široj crnogorskoj javnosti i prosto sakriveno unutar Husein pašine džamije u Pljevljima?
Husein pašina džamija u Pljevljima krije izuzetno vrijedan kulturno-istorijski spomenik, od značaja ne samo za crnogorsku kulturnu baštinu već i za region. Riječ je rukom pisanom Kur’anu na arapskom jeziku, knjizi koja je pravi raritet. Ovaj rukopis je zabilježen u svim vodičima grada, međutim o njegovom sadržaju i izgledu šira crnogorska javnost dugo nije imala uvid. Portal Analitika eksluzivno donosi fotografije ovog kaligrafskog bisera jedinstvenog u Crnoj Gori.
Inače, Husein pašina džamija nalazi se u samom centru Pljevalja, podignuta je 1562. godine. Predstavlja remek-djelo istočnjačkog građevinarstva, jedan je od najljepših spomenika orijentalno-sakralne arhitekture na Balkanu. U džamiji se čuva nekoliko starih rukopisnih i štampanih knjiga na arapskom i turskom jeziku, među kojima se izdvaja već pomenuta rukopisna knjiga-Kur’an, pisana arapskim pismom i ukrašena minijaturama sa pozlatom, nastala, kako smatraju stručnjaci, u XVI veku.
Zahvaljujući ljubaznosti Jakuba Durguta iz Pljevalja dobili smo kraće tekstove o Kur'anu Husein paše koji su do sada publikovani. Prvi je tekst prof. Gazi Husrevbegove medrese u Sarajevu Kasima Hadžića u glasilu medrese listu “Zemzem” iz 1978. godine koji je u to vrijeme izlazio u Sarajevu. Drugi tekst je dr. Dragane Kujović sa Istorijskog instituta Crne Gore u Podgorici, koji je objavljen 2006 godine u knjizi: Tragovima Orijentalno-islamskog kulturnog nasledja u Crnoj Gori.
Profesor Hadžić, osim opštih podataka o gradu i Husein pašinoj džamiji kaže u svom tekstu: „U Husein pašinoj džamiji je sačuvana veoma stara ali izvanredno lijepa rukopisna knjiga-Kuran na arapskom jeziku koja predsatavlja remek djelo islamskog rukopisa iz 16. vijeka.
Dr Dragana Kujović, opisujući rukopisni Kur’an ističe: „…Kur'an je u kožnom povezu veličine 39 x 28,5 cm, a debljine 6 cm. Ima 233 lista, a ukrašen je sa 352 minijature koje su izrađene na zlatnoj podlozi. Tekst je ispisan crnim mastilom u trinaest redova. Tačke su u obliku pozlaćenog cvijeta. Minijature su najčešće u obliku kruga, kruga sa izvučenim linijama uzduž stranice sa trouglastim ukrasom ili cvijeta u zelenoj, crvenoj, plavoj i crnoj boji O prepisivaču i mjestu izrade rukopisa još uvijek nema sigurnih saznanja, jer su nepažljivom konzervacijom ovi podaci izbrisani zajedno sa vremenom njegove izrade“.
Zanimljivo je, međutim, da ova vrijedna knjiga uopšte nije izložena pogledima posjetilaca. Da li Crna Gora zaista raspolaže sa toliko mnogo vrijednih kulturnih dobara da nije u stanju da zaštiti ona najvrednija, poput Kur’ana, i da ima uvid u njihovo stanje i održavanje. Ekipa Portala Analitike imala je uvid u stanje knjige i čitaocima prezentiramo fotografije ovog raritetnog izdanja.
www.portalanalitika.me
